Vietnamville :: Tin tức :: Khoa học kỹ thuật | Làm thế nào để sống sót sau trận động đất và sóng thần

Thế giới đang hứng chịu nhiều thiên tai liên tục, đặc biệt là động đất gây ra những thiệt hại nhân mạng và vật chất khủng khiếp từ TQ đên Haiti, Chilea mới đây. Hàng vạn người Việt cư ngụ tại Montréal không hiểu mình đang nằm trong khu vực địa chấn đã từng chịu thiệt hại nặng do động đất trước kia. Thậm chí, cho dầu chưa xảy ra động đất nhưng nếu đi du lịch hoặc công vụ đến vùng động đất bạn cũng có thể bị tử vong như trường hợp đại võ sư Trần Triệu Quân đệ cửu đằng huyền đai, chủ tịch liên hội Thái Cực Đạo Thế Giới từ Québec đã bỏ mình tại Haiti vừa qua.

1. Động đất:

a. Khái niệm: động đất là sự rung động của mặt đất, được tạo ra bởi các dịch chuyển đột ngột của các khối địa chất trong lòng đất, các vụ nổ núi lửa, các vụ trượt lở đất, sụp đổ hang động…

Động đất và một số biện pháp phòng, tránh, ứng phó

Động đất tại Chilea

. Nguyên nhân: có 3 nhóm nguyên nhân gây ra các trận động đất:

- Do hiện tượng sụt lở các lỗ rỗng trong vỏ quả đất;

- Do núi lửa phun trào;

- Do các vận động bên trong trái đất làm tích tụ năng lượng tại vùng phát sinh động đất và được gọi là động đất kiến tạo. Trên 90% các trận động đất quan trắc được đều thuộc loại động đất kiến tạo.

c. Độ lớn của động đất M:

Độ lớn của động đất M hay còn gọi là độ Richter. Hình dung về độ richter như sau:

- 1 - 2: không nhận biết được;

- 2 - 4: có thể nhận biết nhưng thường không gây thiệt hại;

- 4 - 5: mặt đất rung chuyển, nghe tiếng nổ, thiệt hại không đáng kể;

- 5 - 6: nhà cửa rung chuyển, một số công trình có hiện tượng nứt;

- 6 - 7: nhà cửa bị hư hại nhẹ;

- 7 - 8: động đất mạnh phá hủy hầu hết các công trình xây dựng thông thường, có vết nứt lớn hoặc lún sụt trên mặt đất;

- 8 - 9: nhà cửa đổ nát, nền đất bị lún sâu đến 1m, sụp đổ lớn ở núi kèm theo thay đổi địa hình trên diện rộng;

- > 9: rất hiếm khi xảy ra.

Những trận động đất có M > 7 không xảy ra khắp mọi nơi mà thường tập trung ở những vùng nhất định, gọi là đới hoạt động địa chấn mạnh.

d. Mức độ nguy hiểm của động đất trên địa bàn thành phố Montréal và Tây Quếbc:

Theo bản đồ phân vùng động đất trên Khu vực địa chấn Tây Quebec ở dưới đây:
historical seismicity map

Bản đồ phân vùng động đất trên lãnh thổ Tây Québec

Lịch sử Động Đất tại Tây Québec

• Năm 1732, một trận động đất ước tính khoảng 5,8 độ Richter rung chuyển Montreal, gây thiệt hại đáng kể.

• Năm 1935, vùng Temiscaming rung động bởi một trận động đất có cường độ 6.2.

• Năm 1944, một trận động đất cường độ 5,6, nằm giữa Cornwall, ontario và Massena, NY, gây ra thiệt hại được đánh giá ở hai triệu đô la thời điểm đó.

Khu địa chấn Tây Quebec bao gồm một lãnh thổ rộng lớn quanh thung lũng Ottawa từ Montreal đến Temiscaming, cũng như vùng Laurentians và Đông ontario . Các khu đô thị của Montreal, Ottawa-Hull và Cornwall nằm trong khu vực này. Các mô hình của hoạt động địa chấn lịch sử ghi nhận bởi các mạng seismograph Canada kể từ đầu thế kỷ này cho thấy các trận động đất tập trung tại hai tiểu khu: một dọc theo sông Ottawa và hai làtrục Montreal-Maniwaki mạnh hơn.

• Năm 1990, một trận động đất cường độ của 5 diễn ra gần Mont-Laurier, Quebec.

• Năm 1996 và 1997, hai của trận động đất cường độ 4,4 và 4,3 đã xảy ra gần Ste-Agathe-des-Monts, Quebec.

Trung bình một trận động đất xảy ra ở Khu vực địa chấn Quebec Tây mỗi năm ngày. Vùng Tây Quebec đã trải qua ít nhất ba trận động đất lớn trong quá khứ.

Từ năm 1980 đến 2000, 16 trận động đất đã đạt hoặc vượt quá 4,0 Richter.

2. Ứng phó với động đất:

a. Trước khi xảy ra động đất:

- Dự trữ nước uống, đồ ăn đóng hộp, đèn pin, pin, radio, bông băng, thuốc chữa bệnh thông thường, thay đổi khi hết hạn sử dụng;

- Không đặt các vật nặng lên giá đỡ cao; không đặt giường ngủ sát cửa kính;

- Những vật dụng trong nhà dễ ngã đổ, rơi xuống, nên được gắn chặt vào tường nhà để khi lung lay cũng không rơi xuống đất gây thương tích;

- Các đồ đạc nặng như kệ sách, tủ, chén bát…. nên đặt xa khỏi các cửa ra vào, các nơi thường lui tới để khi ngã đổ vẫn không chắn lối ra và nên gắn chặt vào tường nhà;

- Những người sống ở chung cư nắm vững lối thoát hiểm;

- Theo dõi thông báo và chỉ dẫn của cơ quan phòng chống thiên tai và cứu hộ, cứu nạn.

Khi xảy ra động đất:

Ngay cả khi một trận động đất xảy ra có những hành động bạn có thể làm để giảm nguy cơ bị thương. Cho dù bạn đang ở trong nhà, trong một tòa nhà cao tầng, trong một nơi công cộng trong nhà, ngoài trời hoặc thậm chí trong xe của bạn. Các hành động sau đây bạn có thể làm để bảo vệ bản thân trong trận động đất.

Nếu bạn đang ở trong nhà của bạn, bạn có thể nấp dưới bàn. Khung cửa ít có khả năng sụp đổ và có thể che chắn bạn từ các đồ vật rơi xuống. Tránh xa cửa sổ hoặc tấm kính. Lấy cái gì để che đầu và khuôn mặt của bạn từ các mảnh vỡ rơi xuống và kính vỡ.Đừng vội vàng chạy ra cửa nếu bạn đang ở một nơi công cộng đông đúc. Thông thường, đó là điều tất cả mọi người làm đầu tiên.. Đừng làm điều đó. Nếu bạn ở gần kệ trưng bày có chứa các đồ vật có thể rơi vào bạn, hãy tránh xa. Hãy lấy cái gì để che đầu và mặt của bạn để bảo vệ tránh mảnh vỡ và thủy tinh.

Chạy xa khỏi tòa nhà và dây điện nếu bạn đang ở ngoài trời. Mảnh kiếng vỡ rơi xuống là mối nguy hiểm lớn nhấtở cửa ra vào ngay bên ngoài và gần với bức tường phía ngoài. Ở trong mở ra cho đến khi ngừng lắc.

Cao ốc:Nếu bạn đang ở trong một tòa nhà cao tầng ở cách xa cửa sổ và tường bên ngoài và nấp dưới bàn. Đừng chạy ra ngoài. Bạn không được sử dụng thang máy.

Nếu bạn đang lái xe hơi trên xa lộ, di chuyển ngay đến chổ ẩn trú và dừng lại, tránh xa trụ điện, dây điện trên cao, và dưới cầu. Không được ra khỏi chiếc xe của bạn. Thắng xe, và mở radio nghe thông tin khẩn cấp. Bạn có thể tiếp cận với một ai đó bằng điện thoại di động của bạn hay sử dụng một điện thoại hỗ trợ khẩn cấp bên lề đường nếu bạn đang ở trong tình huống nguy hiểm.

Nếu tối đi ra ngoài, sử dụng một đèn pin. Không dùng nến hoặc bật lửa trong hoặc sau khi trận động đất. Nếu có sự rò rỉ gaz c óthể nổ nếu bạn đang ở trong nhà bếp, nhanh chóng tắt bếp và n â ấ p dưới bàn ngay khi thấy dấu hiệu rung đầu tiên.Khi cần phải di chuyển nên tránh xa các nơi cóthểsụp đổnhưtrụ điện, cầu, nên để ý đường cóthểbị nứt.Chuẩn bị cho trận hậu chấn động vì chúng sẽ xảy ra

- Nếu động đất xảy ra khi đang ở trong nhà, ngay lập tức chui xuống gầm bàn hay gầm giường để tránh các vật rơi xuống đầu và nếu nhà sập vẫn có không khí để thở. Nếu không có gầm bàn thì chạy đến góc phòng mà đứng, không chạy ra khỏi nhà khi có chấn động do động đất gây ra. Sau khi chấn động ngừng mới rời khỏi phòng, nhà nếu cần

- Khi di chuyển ra khỏi nhà cao tầng không chạy vào thang máy đề phòng mất điện bất ngờ, đồng thời lấy các vật che trên đầu như gối, cặp sách, cặp tài liệu;

- Nếu động đất xảy ra khi đang ở ngoài đường thì phải lánh nạn ở những bãi đất trống, chạy tránh xa các tòa nhà cao ốc, tường cao, cây to và đường dây điện để tránh sập đổ;

- Nếu động đất xảy ra khi đang ở gần bờ biển thì phải đề phòng sóng thần do động đất xảy ra ở đáy biển;

- Sau chấn động đầu tiên thường có thời gian yên tĩnh, sau đó mới có chấn động mới, do đó không nên hoảng sợ. Chấn động mới có thể xảy ra sau vài phút, vài giờ thậm chí sau vài ngày tùy thuộc động đất mạnh hay yếu

a. Khái niệm: Sóng thần là sóng biển có chu kỳ dài, lan truyền với tốc độ lớn. Khi tới gần bờ tùy độ sâu của biển và địa hình vùng bờ, sóng thần có thể đạt độ cao hàng chục mét, tràn sâu vào đất liền gây thảm họa lớn.

b. Nguyên nhân sinh ra sóng thần: Sóng thần sinh ra do hệ quả của động đất ở vùng đáy đại dương.

c. Các loại sóng thần:tùy thuộc vào khoảng cách tác động tính từ nguồn phát sinh, sóng thần được chia thành sóng thần địa phương (sóng thần gần) và sóng thần xa.

- Sóng thần địa phương biểu hiện dưới dạng sóng lớn trên mặt biển và tàn phá những bờ biển gần;

Các trận sóng thần mang tính chất địa phương là rất nguy hiểm, vì có thể tấn công vào đất liền chỉ sau 10 phút. Khoảng thời gian đó là quá ngắn để có thể phát tín hiệu cảnh báo kịp thời. Đối với các trận sóng thần ở ngoài khơi xa, nhờ hệ thống các trạm đo và các trung tâm cảnh báo sóng thần, có thể tính toán và cảnh báo thời điểm đổ bộ của sóng thần vào bờ.

d. Độ nguy hiểm của sóng thần địa phương trên vùng biển nước ta:

Trên vùng biển nước ta, động đất có thể xảy ra chỉ có độ lớn M = 6⁰ richter, nên khả năng xảy ra sóng thần mạnh trong vùng biển nước ta là rất nhỏ. Ở thành phố Hồ Chí Minh, sóng thần đe dọa vùng ven biển huyện Cần Giờ là chủ yếu.

2. Ứng phó với sóng thần:

- Khi đang ở trên tàu thuyền trên biển, ven biển mà nhận được tin cảnh báo sóng thần thì không nên cho tàu thuyền trở về cảng, mà nên di chuyển tàu thuyền đến những vùng nước sâu ít nhất là trên 150m, vì sóng thần có thể gây ra sự thay đổi nhanh chóng mực nước biển và tạo ra những dòng chảy nguy hiểm ở cảng và bến tàu;

- Khi tàu thuyền còn neo đậu trong bờ mà nhận được tin cảnh báo sóng thần thì chủ tàu thuyền có thể đưa tàu thuyền của mình ra biển nếu có đủ thời gian và được sự thông báo của chính quyền, cơ quan chức năng;

- Không được ở lại trên tàu thuyền neo đậu tại bến cảng vì sóng thần có mức phá hoại rất lớn.

- Đang ở khu vực bãi biển: khi nhận được tin sóng thần phải ngay lập tức chạy đến nơi an toàn ở các bãi đất cao hoặc xa bờ biển từ 500m trở lên;

- Đang ở nơi đông người: khi nhận được tin sóng thần phải ngay lập tức báo với những người khác cùng chạy đến nơi an toàn ở các bãi đất cao hoặc xa bờ biển từ 500m trở lên, đặc biệt là giúp đỡ trẻ em, người già, phụ nữ có thai đi sơ tán;

- Đang ở trong nhà trệt, nhà thấp tầng: trong phạm vi dưới 500m so với bờ biển phải sơ tán vào sâu trên đất liền, chỉ mang theo các vật dụng, tài sản, giấy tờ quan trọng khi sơ tán;

- Đang ở trong nhà cao tầng: phải di chuyển lên các tầng cao, không ở lại tầng 1 cho đến tầng 3; mở trống các cửa ỏ các tầng thấp để hạn chế sự tác động của sóng.