"Mọi người nghỉ lễ nhưng bệnh viện và bệnh nhân thì không. Năm nay vì Covid-19, chúng tôi càng bận rộn", ông Ngô Bá Định, một bác sĩ gốc Việt đã có 23 năm trong nghề tại thành phố Huntingon Beach, bang California, Mỹ, chia sẻ với VnExpress.

Tối 23/12, ông Định có lịch tới 5 bệnh viện để thăm khám cho các bệnh nhân Covid-19 mà mình phụ trách trên tư cách bác sĩ gia đình. Hai ngày tới, lịch làm việc của ông vẫn kín mít bởi số ca nhiễm đang tăng mạnh.

Mỹ, vùng dịch lớn nhất thế giới, hiện mỗi ngày ghi nhận khoảng 200.000 ca nhiễm mới và 3.000 ca tử vong, đưa tổng số ca nhiễm lên gần 19 triệu, trong đó hơn 330.000 người đã chết. Giới chức y tế cảnh báo tình hình dịch bệnh những tháng tới sẽ rất thảm khốc.

Bác sĩ Định cho biết hạt Orange, nơi có khu Little Saigon đông người gốc Việt sinh sống, ghi nhận khoảng 4.600 ca nhiễm nCoV mỗi ngày. Dù phần đa tuân thủ lệnh đóng cửa các nhà hàng, quán cafe và dịch vụ mà Thống đốc California Gavin Newsom đưa ra, vẫn có những nơi lơ là quy định. Nhiều người dân vẫn tụ tập ăn uống mừng Giáng sinh và năm mới, không đeo khẩu trang hay tuân thủ giãn cách.

"Tại 3 bệnh viện mà tôi đến thăm khám, người gốc Việt chiếm phần lớn số ca nhập viện vì Covid-19, cao hơn cả người gốc Latinh hay Trung Đông. Mùa đông đã tạo điều kiện cho nCoV phát triển và lây truyền nhiều hơn. Một phần các ca nhiễm cũng là do mọi người tham các cuộc vận động tranh cử, biểu tình vào tháng trước", ông nói.

Sau một năm đáng quên với dịch bệnh và thiên tai, Giáng sinh này ông Định từ bỏ ý định trang hoàng nhà cửa, đi mua sắm hay ra ngoài vui chơi cùng gia đình như thường lệ.

"Chúng tôi sẽ chỉ ở nhà, ăn tối với các món do bà xã nấu, rồi mở quà Giáng sinh chứ không mời họ hàng, bạn bè làm tiệc như mọi năm", ông nói. "Vì sức khỏe và an toàn, hy sinh một năm vui chơi cũng không ảnh hưởng gì".

Buồn và vắng lặng cũng là không khí chung của Giáng sinh năm nay ở nhiều vùng dịch khác, trong đó có London, Anh, nơi đang bị áp lệnh phong tỏa nghiêm ngặt nhằm kiềm chế sự lây lan của chủng nCoV mới.

Gia đình chị Sharon Vũ ở London có truyền thống trang hoàng nhà cửa đón lễ từ cuối tháng 11. Nhưng năm nay, do lệnh phong tỏa khẩn cấp, người dân toàn đông nam nước Anh được yêu cầu ở nhà, mọi cuộc tụ họp với các cá nhân ngoài gia đình bị cấm. Các trung tâm thương mại, dịch vụ cá nhân và cửa hàng kinh doanh không thiết yếu đều phải đóng cửa.

Mọi năm, vợ chồng chị cùng hai con thường tới các chợ Giáng sinh để hoà chung không khí lễ hội sôi động và chiêm ngưỡng những không gian rực rỡ. Tuy nhiên, năm nay, các khu chợ truyền thống này cũng không được tổ chức.

"Năm nay sẽ buồn hơn vì không được ra ngoài ngắm cảnh và đón không khí Noel. Chúng tôi cũng không làm tiệc đêm Giáng sinh nữa vì không được đón tiếp bạn bè", chị cho hay.

Đã 5 ngày nay, chị Sharon thậm chí không dám đi siêu thị vì sợ lây nhiễm, bất chấp mọi người đổ xô đi mua đồ tích trữ do hàng hóa bị tắc nghẽn ở biên giới Anh - Pháp. Anh hôm 23/12 ghi nhận hơn 39.000 ca nhiễm mới và 744 ca tử vong, cao kỷ lục kể từ đầu đại dịch.

"Mình hạn chế đi mua sắm vì trong nhà đã đầy đủ thực phẩm, hơn nữa việc mọi người xếp hàng dài cả km ở siêu thị là nguồn lây nhiễm nCoV chính", chị nói.

Tại thủ đô Paris, Pháp, vùng dịch lớn thứ năm thế giới, Noel với chị Chi Nguyễn cũng như bao ngày bình thường khác bởi đã quen sống trong cảnh phong toả vì Covid-19 cả năm nay. Nhà hàng và các trung tâm mua sắm vẫn trang hoàng lung linh và tấp nập người vào ban ngày, nhưng đến 20h là đóng cửa. Mọi người hầu hết làm việc tại nhà, chỉ tổ chức tiệc tại gia, hạn chế ra ngoài buổi tối.

"Mọi năm vào ngày 25/12, họ hàng thường tập trung rất đông ở nhà bố mẹ chồng tôi, tới 25-30 người, nhưng nay ai ở nhà đó. Ông bà đã cao tuổi nên con cháu phải cẩn thận", người phụ nữ lấy chồng Pháp cho hay. "Thằng bé 3 tuổi rưỡi nhà tôi vừa sổ mũi, ho và sốt, ông xã đã tức tốc đón về nhà vì sợ nhỡ lây Covid-19 cho ông bà".

Cũng đang chiến đấu với làn sóng lây nhiễm thứ hai, những ngày cuối năm của người Việt tại Nga diễn ra trầm lắng hơn. Giới chức nước này không tái áp đặt phong tỏa toàn quốc mà chọn phương án hạn chế theo từng khu vực nên các hàng quán ở thủ đô Moskva vẫn mở cửa bình thường, đường phố, công viên vẫn lung linh đón Noel như mọi năm.

Tuy nhiên, với gần 30.000 ca nhiễm mới nCoV mỗi ngày, người dân ở vùng dịch lớn thứ tư thế giới vẫn được khuyến cáo tuân thủ các biện pháp phòng dịch như hạn chế ra ngoài, tránh tụ tập đông người, giữ khoảng cách và đeo khẩu trang. Các sự kiện công cộng, hoạt động vui chơi, giải trí đều bị huỷ.

"Dù nhiều người tranh thủ ra ngoài chụp ảnh và ngắm nhìn khung cảnh Giáng sinh, tôi vẫn tự nhắc bản thân chủ động phòng tránh", anh Xuân Hoàn, một nghiên cứu sinh người Việt ở Moskva, cho hay. "Sinh viên thì học từ xa, nghiên cứu sinh như tôi thi thoảng lên trường. Mọi sinh hoạt diễn ra bình thường nhưng sẽ không có tụ tập hay tiệc tùng để tránh nguy cơ lây nhiễm".

Mọi năm vào những ngày này, các du học sinh Việt Nam ở Hàn Quốc cũng thường quây quần liên hoan và tổ chức dã ngoại đón năm mới.

"Năm nay chúng tôi không có Noel hay năm mới nữa. Từ ngày 23/12, vùng thủ đô Seoul cấm tụ tập từ 5 người trở lên. Các nhà hàng sẽ bị phạt nếu cho phép tụ tập trên 4 người. Các biện pháp mạnh hơn sẽ được áp dụng toàn quốc từ ngày 24/12", Thiện Quang, du học sinh Việt Nam tại đại học Hannam, thành phố Daejeon, nói, thêm rằng các khu nghỉ dưỡng và du lịch nổi tiếng cũng bị đóng cửa để hạn chế Covid-19 lây lan trong mùa lễ hội cuối năm.

Hàn Quốc đang đương đầu làn sóng Covid-19 thứ ba khi ca nhiễm mới tăng mạnh khoảng 1.000 ca/ngày, trong đó vùng thủ đô Seoul sắp hết giường điều trị tích cực. Với tình hình được đánh giá là vô cùng nghiêm trọng này, viễn cảnh đón Tết xa gia đình đang dần hiện ra trước mắt Quang.

"Mong ước của mình lúc này là dịch bệnh nhanh chóng được kiểm soát để sắp tới có thể về Việt Nam ăn Tết cùng bố mẹ và bạn gái. Mình nghĩ đây cũng là mong ước chung của nhiều du học sinh năm nay, bởi mỗi năm bọn mình chỉ có một dịp này để đoàn tụ gia đình", Quang nói.

Bác sĩ Định khuyên mọi người nên chấp nhận hoàn cảnh khó khăn mà Covid-19 đang gây ra trên toàn cầu và tuân thủ các khuyến cáo của giới chức mới có thể nhanh chóng đẩy lùi dịch bệnh.

"Mọi người chỉ nên gọi điện thăm hỏi, chúc mừng nhau qua video để đảm bảo an toàn. Thông điệp của tôi năm nay là 'nhà ai nấy ở, miệng ai nấy thở, càng xa nhau càng sống lâu'. Thay vì đón Giáng sinh, chúng ta hãy ráng hy sinh một năm", ông nói.

Chị Sharon, người có công việc kinh doanh nội thất bị ảnh hưởng 50% so với kế hoạch do ảnh hưởng của Covid-19, cũng đồng tình rằng sức khoẻ là quan trọng nhất.

"Hy vọng sang năm, tình hình dịch bệnh sẽ tiến triển tích cực để mọi người có thể trở lại cuộc sống bình thường. Dự kiến tháng 5 năm sau, vợ chồng chúng tôi, nhóm cư dân U40, sẽ được tiêm vaccine Covid-19", chị nói.

Những người bị Covid-19 tước đoạt Giáng sinh

ITALYĐây sẽ là lần đầu tiên Rinaldo Verzeni không được đón Giáng sinh với bố, người đã mất vì nCoV trong đợt bùng phát ở châu Âu hồi đầu năm.

Kết thúc một năm kiệt quệ về cả tinh thần và kinh tế, Verzeni, 50 tuổi, tại thị trấn Chignolo D'Isola ở miền nam Italy, mong mỏi ít nhất được đón Giáng sinh bên mẹ, chị, gia đình thông gia cùng các cháu. Giống như nhiều người Italy khác, đối với ông, kỳ nghỉ có nghĩa là những bữa ăn đại gia đình quây quần bên nhau. Nhưng năm nay "mất mát nhiều thứ", ông nói.

Trên khắp Italy và các nước khác, những người mất người thân vì đại dịch phải đối mặt với khoảng trống đau đớn trong dịp nghỉ lễ. Không chỉ vậy, sự gia tăng ca nhiễm, ca tử vong và các biến chủng nCoV lây lan nhanh hơn đã khiến giới chức phải "đóng cửa" Giáng sinh. Đối với nhiều người, ở nhà trong những ngày lễ giờ đây mang ý nghĩa khác: Họ không còn nơi nào để đi.

Tại Anh, Thủ tướng Boris Johnson phong tỏa London và cấm các hộ gia đình tiếp xúc với nhau khi biến chủng nCoV mới đang lây lan trên diện rộng. Tại Đức, Thủ tướng Angela Merkel kêu gọi công chúng chống lại virus bằng cách tránh đến thăm người thân, chỉ liên lạc với nhau bằng cuộc gọi video. Các hạn chế tương tự cũng được áp dụng trên khắp châu Âu.

Việc thay đổi hoạt động trong ngày lễ có tác động đặc biệt lớn ở Italy, nơi bao bọc Vatican và có nhiều truyền thống như ăn bánh Giáng sinh panettone và pandoro, trang trí bằng bộ tượng miêu tả cảnh Chúa giáng sinh và đại gia đình đoàn tụ thưởng thức món tortellini cùng mì ống hải sản. Kể từ ít nhất tháng 10, Italy đã "đau đầu" suy nghĩ về chính sách cho mùa lễ hội.

Một mặt, nhiều người cho rằng người dân cần được giải tỏa tâm lý trong dịp nghỉ lễ. Mặt khác, những người ông, người bà cần được bảo vệ do nCoV đặc biệt nguy hiểm với người cao tuổi. Để giảm tỷ lệ lây lan vào dịp Giáng sinh, chính phủ đã phân chia đất nước thành các vùng màu đỏ, tức có rủi ro cao, và các vùng màu vàng an toàn hơn.

Để kích cầu kinh tế, họ ra chính sách hoàn tiền cho người mua quà Giáng sinh tại các cửa hàng. Nhưng sau đó, họ chỉ trích những người mua sắm vô trách nhiệm vì đã làm leo thang làn sóng thứ hai. Chính phủ nói rằng vaccine mang lại hy vọng, nhưng không phải là "giấy thông hành" để hành động liều lĩnh.

Trung bình khoảng 600 người chết vì nCoV mỗi ngày ở Italy, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác trừ Mỹ và Brazil, những nước lớn hơn nhiều. Italy đã mất hơn 70.000 người vì virus. Số ca tử vong năm nay cao nhất kể từ năm 1944, thời kỳ Thế chiến II. Với tất cả những tin tức khủng khiếp, nhiều người mong đợi kỳ nghỉ như dịp để quên đi thực tế đau buồn.

Thủ tướng Giuseppe Conte đã bắt đầu đếm ngược đến ngày lễ vào tháng 10, yêu cầu người Italy tuân thủ các hạn chế để tận hưởng "kỳ nghỉ Giáng sinh thanh bình hơn". Nhưng đến tối 18/12, ông đã thay đổi quan điểm, từ "cứu Giáng sinh cho người Italy" sang "cứu người Italy khỏi Giáng sinh".

Trong bài phát biểu mang tâm trạng bất đắc dĩ, Conte ban hành những hạn chế đi lại mới và yêu cầu đóng cửa quán bar, nhà hàng từ 24/12 đến 6/1. Conte gọi các biện pháp này là "cân bằng giữa những hạn chế cần thiết và cân nhắc về tầm quan trọng của dịp lễ với xã hội và tinh thần người dân".

"Tôi sẽ ở nhà một mình", Iolanda Di Maiuta, 73 tuổi, nói, cho biết đây sẽ là Giáng sinh đầu tiên bà xa con cháu. Bà dự định làm một số món ăn truyền thống và xem chương trình truyền hình thực tế. "Bao giờ mệt thì tôi sẽ đi ngủ".

Nhiều người nói rằng dù họ muốn ăn mừng cùng người thân, họ sẽ không để một năm chịu nhiều hy sinh vừa qua thành "công cốc" chỉ vì một bữa trưa Giáng sinh.

Dù vậy, vẫn có nhiều người cố gắng tìm kiếm cảm giác bình thường trong năm rất bất thường này. Nhiều người đổ về Via del Corso, khu mua sắm chính của thủ đô trước Giáng sinh. Monica Baroni, 58 tuổi, cho biết bà sẽ dọn bàn tiệc Giáng sinh cho 5 người, bao gồm chồng, con, em gái và người mẹ 100 tuổi.

"Khi bà đã ở tuổi đó, chúng tôi phải cân nhắc đâu là kẻ thù lớn nhất", Baroninói. Baroni cho rằng bất chấp nguy cơ nhiễm nCoV, việc để cụ bà đón Giáng sinh với con cháu vẫn tốt hơn là khiến bà phải cô đơn. "Đây có thể là Giáng sinh cuối cùng của mẹ tôi".

Khoảng 95% người Italy tử vong vì nCoV trên 60 tuổi, hơn 85% trên 70 tuổi. Ciro Amodeo, 17 tuổi, ở Naples cho biết dù gia đình cậu giảm quy mô tiệc từ 15 xuống 8 người, bố mẹ, anh em và ông bà cậu, đã 65 và 70 tuổi, vẫn quây quần bên nhau trên cùng một bàn ăn, bất chấp việc ông cậu chịu rủi ro cao vì bị tiểu đường.

"Bạn định làm gì, hủy bữa tối Giáng sinh của gia đình mình hay sao?", Amodeo đặt câu hỏi và nói rằng dù cậu làm việc bên cạnh ông mình mỗi ngày ở cửa hàng của gia đình, "Giáng sinh vẫn là một dịp mang không khí rất khác".

Tuy nhiên, chính không khí đó khiến các lãnh đạo y tế cộng đồng và chính trị lo ngại. Họ cho rằng việc áp đặt hạn chế nghiêm ngặt vào Giáng sinh là đúng đắn để ngăn chặn thêm nhiều bi kịch, ngay cả khi phải tước đi một ngày quý giá của các gia đình.

Điều đó đúng với Verzeni. Khi cha ông, Dante, 78 tuổi, đã ra đi vì nCoV, ông giờ không chắc có nên ăn bữa trưa Giáng sinh với mẹ mình trong căn hộ của bà hay không.

Còn với Monica Mazzoleni, Giáng sinh năm nay không thể buồn hơn. Cô đã mất mẹ vì nCoV tại bệnh viện nơi cô làm thư ký. Mazzoleni quyết định không cùng bố ăn mừng Giáng sinh tại bàn ăn của gia đình, tránh nhìn vào chiếc ghế mà mẹ cô đã luôn ngồi trong những năm qua. Thay vào đó, họ định đến một nhà hàng gần thành phố Calusco d'Adda ở miền bắc đất nước.

"Chúng tôi muốn ra khỏi nhà để thư thái hơn", cô nói. Nhưng kế hoạch của cô đã bị hủy vì chính phủ đóng cửa tất cả nhà hàng. "Sẽ không có Giáng sinh cho chúng tôi nữa".

Phương Vũ (Theo NYTimes)

Anh Ngọc