Vì sao Mỹ và các đồng minh NATO vẫn còn khiếp sợ Nga không dám gửi chiến đấu cơ tối tân hơn cho Ukraine
09.04.2023 08:58
Dù Ba Lan trở thành quốc gia NATO đầu tiên sẽ gửi máy bay chiến đấu cho Ukraine nhưng đó chỉ là loại MiG từ thời Liên Xô chứ không phải chiến đấu cơ hiện đại F-16 như Tổng thống Ukraine mong đợi.
Ba Lan đã quyết định cung cấp máy bay chiến đấu MiG-29 cho Ukraine (Ảnh: CNN).
Trong một bước đi đánh dấu động thái viện trợ quân sự quan trọng nhất cho Ukraine từ một thành viên NATO kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda hôm 16/3 đã trở thành nhà lãnh đạo đầu tiên của liên minh quân sự này cam kết cung cấp máy bay chiến đấu cho Kiev.
Tổng thống Duda thông báo rằng, 4 máy bay chiến đấu MiG-29 sẽ được bàn giao cho Ukraine "trong những ngày tới" . Và số còn lại đang được bảo dưỡng và có khả năng sẽ được bàn giao tuần tự.
Dù con số 4 trên có vẻ khá khiêm tốn, nhưng đó là một bước tiến lớn so với một năm trước, thời điểm mà việc một thành viên NATO gửi viện trợ vũ khí sát thương hiện đại như vậy cho Ukraine là điều không tưởng về mặt chính trị.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi Ba Lan là quốc gia đầu tiên hành động như vậy khi họ có chung đường biên giới kéo dài với cả Nga và Ukraine.
Nhưng câu hỏi đặt ra là liệu quyết định của Ba Lan có tạo ra một sự khác biệt?
Theo các chuyên gia, việc gửi chiến đấu cơ cho Ukraine sẽ tạo ra một sự khác biệt về mặt chính trị. Bằng cách bình thường hóa sự hỗ trợ như vậy, đây có thể tạo ra hiệu ứng domino dẫn đến việc nhiều nước châu Âu tiếp tục cung cấp máy bay chiến đấu cho Ukraine.
Chưa đầy một ngày sau cam kết của Ba Lan, Thủ tướng Slovakia Eduard Heger tuyên bố chính phủ của ông sẽ cử một phi đội gồm 13 máy bay chiến đấu MiG đến hỗ trợ phòng thủ cho Ukraine. Có khả năng nhiều nước châu Âu sẽ làm theo và giải phóng những chiếc MiG do Liên Xô thiết kế khi họ hiện đại hóa lực lượng không quân của mình.
Đây chính xác là những gì Ba Lan đang làm. Năm ngoái, nước này đã ký một thỏa thuận quốc phòng trị giá 14,5 tỷ USD với Hàn Quốc, bao gồm việc mua 48 máy bay hạng nhẹ FA-50, đồng thời bổ sung các máy bay chiến đấu tàng hình F-35 Lighting II của Mỹ vào phi đội của mình. Một lợi thế thực tế khác là do nhiều quốc gia châu Âu có MiG-29 nên sẵn các bộ phận để sửa chữa và bảo dưỡng máy bay cho Ukraine khi cần.
Đối với câu hỏi về lợi thế quân sự, theo các chuyên gia, việc chuyển thêm các máy bay MiG thời Liên Xô cho Ukraine dường như khó thay đổi cục diện cuộc xung đột. Đó có thể là lý do vì sao những chiếc máy bay chiến đấu hiện đại F-16 chứ không phải MiG đứng đầu danh sách đề nghị viện trợ của Tổng thống Volodymyr Zelensky.
Hiện cơ cấu chính xác của lực lượng không quân Ukraine, rất có thể có quy mô bằng 1/10 của Nga, vẫn đang được giữ bí mật. Ukraine được thừa hưởng hàng chục máy bay MiG-29 do Liên Xô sản xuất từ năm 1991, khoảng 5 năm sau khi chúng được đưa vào sử dụng. Nhưng phi đội này cũng đã bị ảnh hưởng sau khi Crimea sáp nhập về với Nga.
MiG-29 là chiến đấu cơ sử dụng công nghệ bay cũ hơn trong khi những chiếc F-16 mà ông Zelensky cần là có công nghệ bay kỹ thuật số hiện đại. Những chiếc MiG có thể được sử dụng cho các nhiệm vụ chiến đấu ngắn vì chỉ có thể triển khai vũ khí và bắn hạ máy bay Nga nhờ khả năng cơ động tốt ở cự ly gần.
Những chiếc F-16 có thể bay lâu hơn, linh hoạt hơn, có hệ thống vũ khí tích hợp và có khả năng tầm xa và radar tốt hơn đáng kể, cho phép cảnh báo sớm tốt hơn.
Nhà phân tích quốc phòng Alex Walmsley thuộc Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia (RUSI) ở London, Anh đã sử dụng phép loại suy so sánh một chiếc máy tính xách tay của những năm 1990 với chiếc MacBook mới nhất hay chiếc Ford Escort và Porsche. "Về cơ bản, công dụng của chúng tương tự - bay và phóng tên lửa - nhưng MiG không phản ứng nhanh hay mạnh bằng F-16", chuyên gia này nói.
Cho đến nay, Mỹ vẫn từ chối kêu gọi cung cấp F-16 cho Ukraine để tránh leo thang với Nga. Mong muốn ngăn chặn sự xung đột lan rộng thảm khốc đã trở thành tâm điểm trong tuần này sau khi máy bay không người lái (UAV) Reaper trị giá 32 triệu USD của Mỹ rơi trên Biển Đen. Nga xem sự việc này là bằng chứng cho thấy Mỹ tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột với Ukraine.
Tuy nhiên, thực tế này đã xảy ra trước đây khi Mỹ bắt đầu cung cấp xe tăng M1 Abrams cho Ukraine sau khi Đức đảo ngược chính sách của họ đối với xe tăng Leopard II.
Quá trình huấn luyện công phu
Nhưng lập luận về việc cung cấp F-16 cho Ukraine cũng là điều không thể xảy ra.
Lực lượng Không quân Ukraine đã sử dụng máy bay MiG để có thể sử dụng chúng ngay khi nhận được hàng trong khi phải mất hàng tháng để huấn luyện phi công MiG-29 sử dụng hiệu quả một chiếc F-16. Chưa kể Ukraine đang khan hiếm phi công lái máy bay chiến đấu.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã yêu cầu cung cấp máy bay chiến đấu hiện đại hơn F-16 của Mỹ (Ảnh: CNN).
Trung tướng Mỹ đã nghỉ hưu Mark Hertling lưu ý rằng, dù binh sĩ Ukraine rất linh hoạt trong việc kết hợp sử dụng các hệ thống vũ khí mới như Himars và Javelin nhưng F-16 là một "cuộc chơi ở đẳng cấp hoàn toàn khác". Chúng có các bộ phận động cơ, thiết kế và hệ thống điều khiển hỏa lực khác nhau để bắn và thả bom.
"Nhiều người muốn mọi thứ xảy ra ngay bây giờ ở Ukraine, nhưng nếu không có nhiều năm đào tạo trong thời bình cũng như thiết lập năng lực hỗ trợ và sửa chữa, bạn sẽ không đạt được kết quả như mong đợi", ông Hertling nói.
Những cam kết đầu tiên về máy bay chiến đấu sẽ giúp tăng cường năng lực phòng không của Ukraine nhưng không có cách nào thay đổi cục diện ngay lập tức hoặc mang lại lợi thế cho Kiev trong cuộc xung đột. Cựu phi công chiến đấu F-16 của Không quân Hoàng gia Anh (RAF) William Gilpin cũng phải thừa nhận thực tế: "Hiện tại, Không quân Ukraine đang đi sau Nga một thế hệ".
Đây là tình thế tiến thoái lưỡng nan. Rõ ràng là việc cung cấp cho Ukraine máy bay chiến đấu F-16 là chưa thực tế, vốn đòi hỏi khối lượng huấn luyện khổng lồ trong bối cảnh xung đột đang diễn ra. Nhưng nếu không có chúng, với Ukraine, việc giành được ưu thế trên không là điều nằm ngoài tầm với.
Trong một động thái đánh dấu bước đi đáng kể nhất trong hỗ trợ quân sự cho Ukraine từ một thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trong cuộc xung đột với Nga, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda ngày 16/3 đã trở thành nhà lãnh đạo đầu tiên của liên minh cam kết cung cấp máy bay chiến đấu cho Kiev.
Theo đài truyền hình CNN, Tổng thống Duda thông báo 4 máy bay chiến đấu MiG-29 sẽ được bàn giao cho Ukraine trong những ngày tới. Số máy bay còn lại đang được đưa vào sử dụng và có khả năng sẽ được bàn giao lần lượt. Mặc dù 4 chiếc chiến đấu cơ là con số khiêm tốn nhưng đó là một bước tiến lớn so với một năm trước, khi một thành viên NATO gửi vũ khí sát thương tinh vi như vậy cho Ukraine là điều không thể tưởng tượng về mặt chính trị.
Theo giới quan sát, động thái gửi chiến đấu cơ cho Ukraine sẽ tạo ra một sự khác biệt về mặt chính trị từ trước đến nay. Bằng cách bình thường hóa những hỗ trợ như vậy, đây có thể là khởi đầu của một "hiệu ứng domino", dẫn tới việc nhiều nước châu Âu cung cấp máy bay chiến đấu cho Ukraine.
Chưa đầy một ngày sau cam kết của Ba Lan, Thủ tướng Slovakia Eduard Heger tuyên bố chính phủ của ông sẽ điều động một phi đội gồm 13 máy bay chiến đấu MiG đến hỗ trợ phòng thủ cho Ukraine. Nhiều quốc gia châu Âu được cho là sẽ có động thái tương tự, giải phóng những chiếc MiG do Liên Xô thiết kế trong bối cảnh họ đang hiện đại hóa lực lượng không quân của mình.
Đây chính xác là những gì Ba Lan đang làm. Năm ngoái, nước này đã ký một thỏa thuận quốc phòng trị giá 14,5 tỷ USD với Hàn Quốc, bao gồm việc mua 48 máy bay hạng nhẹ FA-50, đồng thời bổ sung các máy bay chiến đấu tàng hình F-35 Lighting II của Mỹ.
Một trong những nguyên nhân khiến các nước châu Âu gửi máy bay chiến đấu do Liên Xô thiết kế sang cho Ukraine là các bộ phận của chúng sẵn có hơn để phục vụ cho việc sửa chữa và bảo dưỡng.
Tuy nhiên, về mặt lợi thế quân sự, những máy bay này lại không được đánh giá cao trong việc làm thay đổi cục diện cuộc xung đột. Đó có thể là lý do tại sao chiến đấu cơ F-16 của Mỹ lại nằm ở vị trí hàng đầu trong danh sách vũ khí mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky mong muốn.
Hiện cơ cấu chính xác của lực lượng không quân Ukraine vẫn đang được giữ bí mật. Ukraine được thừa hưởng hàng chục máy bay MiG-29 do Liên Xô sản xuất từ năm 1991 - khoảng 5 năm sau khi chúng được đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, phi đội của nước này cũng đã bị ảnh hưởng sau khi Crimea sáp nhập vào Nga.
MiG-29 sử dụng công nghệ bay cũ. Các máy bay MiG có thể thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu, triển khai vũ khí và bắn hạ máy bay ở cự ly ngắn. So sánh với các dòng MiG, chiến đấu cơ F-16 có thể bay lâu hơn, linh hoạt hơn, sở hữu các hệ thống vũ khí tích hợp và có khả năng radar và tầm xa tốt hơn đáng kể, từ đó cải thiện được khả năng cảnh báo sớm.
Nhà phân tích quốc phòng Alex Walmsley, làm việc trong Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia (RUSI) ở London, sử dụng hình ảnh so sánh giữa những chiếc máy tính xách tay của những năm 1990 với một chiếc MacBook đời mới nhất. “Về cơ bản, chúng có công năng giống nhau, dùng để bay và phóng tên lửa song chiến đấu cơ MiG không phản ứng nhanh hay mạnh bằng”, chuyên gia Alex lý giải.
Tính đến thời điểm hiện tại, Mỹ vẫn từ chối lời kêu gọi cấp chiến đấu cơ F-16 cho Ukraine với lý do tránh leo thang căng thẳng với Nga, đặc biệt là sau khi một chiếc máy bay không người lái của Mỹ rơi tại Biển Đen vào đầu tuần qua. Sự việc này đã bị Nga coi là bằng chứng cho thấy Mỹ tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột với Ukraine.
Bên cạnh đó, so với MiG-29, việc cung cấp F-16 cho Ukraine để sử dụng ngay trong chiến đấu là điều không tưởng. Lực lượng Không quân Ukraine đã vận hành các máy bay MiG nên họ có thể sử dụng chúng ngay khi được bàn giao, trong khi phải mất hàng tháng để huấn luyện một phi công lái MiG-29 đạt được hiệu quả cao khi lái một chiếc F-16. Chưa kể đến Ukraine đang thiếu hụt phi công.
Trung tướng Mỹ đã nghỉ hưu Mark Hertling lưu ý mặc dù binh sĩ Ukraine rất dễ thích nghi trong việc sử dụng các hệ thống vũ khí mới như HIMARS và Javelin nhưng F-16 là một “đẳng cấp hoàn toàn khác”. Ông Hertling chỉ ra: “Rất nhiều người muốn điều đó diễn ra ngay bây giờ ở Ukraine, nhưng nếu không có nhiều năm đào tạo trong thời bình cũng như thiết lập khả năng duy trì và sửa chữa, bạn sẽ không đạt được kết quả như mong đợi”.
Những cam kết đầu tiên về máy bay chiến đấu sẽ nâng cao khả năng phòng không của Ukraine, nhưng không có cách nào thay đổi cục diện hoặc mang lại lợi thế cho Ukraine trong cuộc xung đột.
Rõ ràng các nước phương Tây đang trong một tình thế tiến thoái lưỡng nan. Cung cấp F-16 cho Ukraine đòi hỏi một gánh nặng huấn luyện khổng lồ giữa một cuộc xung đột đang diễn ra, nhưng nếu không có chúng, việc giành được ưu thế trên không đối với Ukraine trong cuộc chiến là điều xa vời. Bảo Hà/Báo Tin tức (Theo CNN)
Pháo binh Ukraine hiệp đồng cùng UAV tập kích phá hủy "hỏa thần" của Nga Đức Hoàng, DT
(Dân trí) - Ukraine đăng tải đoạn video ghi lại cảnh một tổ hợp pháo cối tự hành 2S9 Nona của Nga bị phá hủy ở Donbass.
Quân đội Ukraine công bố đoạn video ghi lại cuộc giao tranh ở làng Klishchiivka gần Bakhmut, Donbass khi pháo cối 2S9 Nona 120mm của Nga đã bị pháo binh của Kiev phá hủy.
Tổ hợp hỏa thần của Nga dường như đã chọn vị trí khuất sau các ngôi nhà đã bị phá hủy để che chắn. Tuy nhiên, UAV của Ukraine đã phát hiện ra pháo cối của Nga và cung cấp tọa độ chính xác cho tiểu đoàn pháo binh 128 của Kiev. Hỏa lực của Ukraine phóng vào tổ hợp vũ khí của Nga khiến nó nổ tung.
Klishchiivka, một khu định cư ở phía nam Bakhmut, là nơi từng xảy ra giao tranh ác liệt giữa Nga và Ukraine. Bộ Quốc phòng Nga hồi tháng 1 tuyên bố đã kiểm soát ngôi làng. Nơi đây gần như đã bị san phẳng khi video quay từ trên cao cho thấy không còn căn nhà nào còn nguyên vẹn. Nga dường như đang sử dụng ngôi làng để có được vị trí thuận lợi nhằm tấn công Bakhmut.
Nona bắn đạn cối 120mm, gia nhập quân đội Liên Xô vào năm 1981. Khoảng 1.000 tổ hợp đã được sản xuất. Được vận hành bởi tổ lái 4 người, 2S9 Nona có thể bị nhầm với xe tăng hạng nhẹ với tháp pháo thép hàn nằm ở giữa thân xe bọc thép nhẹ, dày tối đa 15mm.
Nó được trang bị pháo nòng trơn 120mm 2A51, là sự kết hợp giữa súng cối và lựu pháo có tốc độ bắn 10 vòng/phút, tầm bắn hiệu quả 8,8km với đạn thông thường và 12,8km với đạn đặc biệt. Mặc dù giống xe tăng nhưng tháp pháo của nó chỉ cho phép di chuyển qua trái và phải.
Theo 19fortyfiv
Kiev dùng tên lửa đạn đạo ở Bakhmut, Mỹ từ chối chuyển vũ khí cho Ukraine
Truyền thông Ukraine cho hay, quân đội nước này đã sử dụng tên lửa đạn đạo tấn công vào nơi lính Nga đóng trong thành phố Bakhmut.
Trang quân sự Mil.in.ua dẫn lời một sĩ quan quân đội Ukraine giấu tên nói hôm 2/4 rằng, các lực lượng vũ trang Kiev đã dùng tên lửa đạn đạo Tochka-U để tấn công vào nhà máy chế biến kim loại màu AZOM, nơi quân đội Nga và các binh lính thuộc tập đoàn quân sự tư nhân Wagner gần đây giành được quyền kiểm soát, nằm trong địa phận thành phố Bakhmut.
Cảnh nhà máy AZOM tại Bakhmut, Ukraine bị tấn công bởi tên lửa đạn đạo. Ảnh: Mil.in.ua
“Ngay sau khi quả tên lửa Tochka-U đầu tiên bắn trúng khuôn viên nhà máy AZOM, chúng tôi đã bàn bạc về việc sử dụng thêm một quả tên lửa nữa. Đồng thời, chúng tôi cũng nhấn mạnh rằng còn khá nhiều binh sĩ đối phương có mặt ở đó”, người này cho hay.
Theo video do Mil.in.ua đăng tải, một nhóm sĩ quan Ukraine đã kinh ngạc sau khi chứng kiến hình ảnh được máy bay không người lái hoạt động tại Bakhmut ghi lại cảnh quả tên lửa bắn trúng nhà máy AZOM.
Hiện quân đội Nga chưa đưa ra bình luận về những hình ảnh và thông tin được truyền thông Ukraine công bố.
Mỹ từ chối chuyển vũ khí tầm xa cho Ukraine
Tờ The Hill hôm 2/4 dẫn lời Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ (JCS) Mark Milley trả lời phỏng vấn nói rằng, lý do Washington không thể gửi Hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân (ATACMS) MGM-140 cho Ukraine là bởi nước này cần duy trì lượng vũ khí trong kho hậu cần.
“Tôi sẽ không đưa ra dự đoán về việc loại vũ khí nào sẽ được Mỹ xem xét gửi tới Ukraine trong tương lai gần. Nhưng xét từ quan điểm quân sự, Mỹ chỉ có một số tên lửa ATACMS, nên chúng tôi cần đảm bảo việc duy trì khí tài trong kho của riêng mình”, ông Milley nói.
Ông Milley sau đó cũng bày tỏ lo ngại về việc kho vũ khí dự trữ của Mỹ cạn kiệt là một “yếu tố ảnh hưởng tới những quyết định của chính quyền Tổng thống Joe Biden trong việc viện trợ khí tài cho Ukraine”.
Theo The Hill, Chủ tịch JCS vào giữa tháng Ba khi tham gia điều trần trước Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ cũng từng cảnh báo về việc Mỹ sẽ thiếu hụt khí tài “nếu xảy ra xung đột với một cường quốc nào đó ở thời điểm hiện tại”.
Các chuyên mục 
