Phóng viên VOV phỏng vấn Đại tá, Tiến sĩ Trịnh Đình Thuận, giảng viên Khoa Binh chủng, Học viện Quốc phòng về nội dung này.

PV : Trong Chiến dịch Tây Nguyên, xe tăng của ta đã phải cơ động hơn 300km, địch có hệ thống trinh sát hiện đại, xe tăng khi cơ động lại phát ra tiếng ồn lớn. Vậy làm thế nào chúng ta có thể đưa xe tăng vào trận địa một cách bí mật mà địch không phát hiện ra?

Đại tá Trịnh Đình Thuận : Để tạo sức mạnh áp đảo trong Chiến dịch Tây Nguyện, đặc biệt là trận đánh vào thị xã Buôn Ma Thuột, Bộ Tư lệnh chiến dịch đã tập trung toàn bộ Trung đoàn Tăng – Thiết giáp 273, với 63 xe tăng, thiết giáp cho cuộc tiến công thị xã Buôn Ma Thuột.

Đây cũng là lần đầu tiên ta sử dụng một trung đoàn tăng cho một trận then chốt. So sánh lực lượng trong trận này, tăng, thiết giáp của ta gấp 4,8 lần. Làm thế nào để chúng ta có thể đưa xe tăng vào thị xã Buôn Ma Thuột một cách bí mật, bất ngờ? Để sử dụng xe tăng bí mật, tạo yếu tố bất ngờ là vấn đề hết sức khó khăn. Do tăng, thiết giáp là mục tiêu có kích thước lớn, khi cơ động tạo tiến ồn, khói bụi, độ phát xạ, phát nhiệt cao dễ bị không quân, trinh sát của địch phát hiện.

Để giữ bí mật, bộ đội tăng, thiết giáp ngoài tinh thần kỷ luật hành quân rất nghiêm ngặt thì còn phải mưu trí, sáng tạo, linh hoạt. Điều này được chứng minh, đó là cuối tháng 2/1975, Trung đoàn xe tăng 273 đã vượt 300km từ Bắc Kon Tum xuống Nam Tây Nguyên vào khu vực tập kết cách Buôn Ma Thuột 40km trong điều kiện trên đường hành quân, máy bay trinh sát của địch hoạt động liên tục, các tốp biệt kích thám báo thăm dò.

Để tránh địch phát hiện, đơn vị đã quán triệt tuyệt đối không sử dụng vô tuyến điện khi liên lạc, xe tăng luôn được ngụy trang cẩn thận, khi ra vào khu vực trú quân phải xóa sạch vết xích, đặc biệt là chủ yếu hành quân vào ban đêm. Nhờ vậy, xe tăng của ta đã đến khu vực tập kết bảo đảm an toàn.

PV : Nhưng đó chỉ là bước đầu vì từ vị trí tập kết đến thị xã Buôn Ma Thuật còn 40km nữa, việc đưa xe tăng vào thị xã một cách bí mật không phải là chuyện dễ dàng?

Đại tá Trịnh Đình Thuận : Để giải quyết vấn đề này, bộ đội tăng, thiết giáp đã có cách làm rất mưu trí, sáng tạo đó là hiệp đồng chặt chẽ với bộ binh, công binh của chiến dịch đi trinh sát và đánh dấu các đường cơ động cho xe tăng. Các cây trên đường được bộ đội ta cưa đứt 2/3 thân cây theo chiều xe tiến, để tránh bị lộ.

Đến giờ xuất kích, lợi dụng tiếng nổ của pháo binh, súng bộ binh, xe tăng của ta xông lên húc đổ cây để cơ động với tốc độ cao, dẫn dắt bộ binh xung phong. Sự xuất hiện của xe tăng, xe thiết giáp khiến địch vô cùng bất ngờ, hoảng loạn. Kết quả là 11h ngày 11/3 (tức là chỉ sau hơn 1 ngày chiến đấu), toàn bộ quân địch ở thị xã Buôn Ma Thuột bị tiêu diệt.

PV : Phát huy lợi thế, kinh nghiệm từ Chiến thắng Tây Nguyên, nhất là trận đánh then chốt quyết định vào thị xã Buôn Ma Thuột thì đến với Chiến dịch Hồ Chí Minh, cách đánh của bộ đội tăng, thiết giáp được thể hiện như thế nào?

Đại tá Trịnh Đình Thuận: Sau đòn điểm huyệt ở Buôn Ma Thuột, địch có triệu chứng tan vỡ, tạo cho ta thời cơ chiến lược vô cùng thuận lợi, đòi hỏi các lực lượng của ta phải có cách đánh táo bạo, thần tốc đạt hiệu suất chiến đấu cao hơn.

Trong bối cảnh đó, bộ đội tăng, thiết giáp đã vận dụng thành công cách đánh mới đó là “đánh địch trong hành tiến”. Cách đánh này được thể hiện đó là ta rút ngắn thời gian làm công tác tổ chức chuẩn bị. Quá trình hành quân tiếp cận địch cũng là quá trình bổ sung kế hoạch tác chiến.

Quá trình tiến công kết hợp đột phá mạnh với bao vây, chia cắt quân địch, dẫn dắt và cùng bộ binh đánh lướt qua, thọc sâu đánh chiếm mục tiêu đã định. Cách đánh này được vận dụng khi quân ta tiến vào Sài Gòn, Lữ đoàn Tăng 203 đã đánh lướt qua ngã ba Xa Lộ, ngã ba Thủ Dầu Một, ngã tư Thủ Đức, cầu Sài Gòn, cầu Thị Nghè để nhanh chóng tiến vào đánh chiếm dinh Tổng thống ngụy quyền Sài Gòn.

Khi gặp địch ngăn cản ở dọc đường ta tìm cách kiềm chế, đánh lướt, đánh vòng sau lưng địch buộc chúng phải tháo chạy. Bên cạnh đó, cách đánh còn thể hiện tinh thần tích cực, chủ động, sáng tạo, nghệ thuật sử dụng tăng, thiết giáp linh hoạt, đúng thời cơ.

Như ta thấy, khi tiến công vào Sài Gòn, các trung đoàn, lữ đoàn tăng, thiết giáp đã sử dụng 1 phần lực lượng chi viện cho các binh đoàn làm nhiệm vụ đột phá, mở cửa chiến dịch nhằm bao vây, tiêu diệt các lực lượng tác chiến chủ yếu của quân ngụy ở vòng ngoài thành phố, chặn tất cả các con đường rút vào Sài Gòn, không cho chúng co cụm. Lực lượng tăng, thiết giáp còn lại tham gia tác chiến trong lực lượng thọc sâu của các quân đoàn.

PV : Ông có thể cho biết rõ hơn về nghệ thuật hiệp đồng tác chiến giữa bộ binh và xe tăng trong trận quyết chiến cuối cùng – Chiến dịch Hồ Chí Minh?

Đại tá Trịnh Đình Thuận: Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh, nghệ thuật hiệp đồng tác chiến giữa bộ binh và xe tăng được thể hiện trên cả 2 phương thức:

Phương thức hiệp đồng thứ nhất là tăng, thiết giáp được phối thuộc cho các trung, sư đoàn bộ binh để chi viện hoặc cùng các phân đội bộ binh chiến đấu dưới sự chỉ huy của người chỉ huy binh chủng hợp thành cấp trung đoàn, sư đoàn. Phương pháp này được áp dụng tương đối phổ biến trong các chiến dịch trước đây.

Phương thức hiệp đồng thứ 2 là tiểu đoàn, trung đoàn hoặc lữ đoàn tăng, thiết giáp được tăng cường thêm các đơn vị bộ binh, pháo binh, cao xạ, công binh… lấy tăng, thiết giáp làm lực lượng trung tâm để hiệp đồng, các lực lượng chiến đấu dưới sự chỉ huy của cán bộ tăng, thiết giáp. Đây là bước phát triển rất mới về nghệ thuật tác chiến của bộ đội tăng, thiết giáp.

Với phương thức này khi đảm nhiệm mũi vu hồi chiến dịch hay thọc sâu, khi hành động trên một hướng chiến dịch, trong một thế trận chung, lực lượng tăng, thiết giáp vẫn có thể hoàn thành vai trò là lực lượng đột kích chủ yếu của nó.

Điển hình là trong Chiến dịch Hồ Chí Minh, Lữ đoàn Xe tăng 203 đã thực hiện thành công phương thức này khi dẫn đầu đầu đội hình thọc sâu của Quân đoàn 2 đánh vào sào huyệt cuối cùng của chế độ ngụy quyền Sài Gòn giành thắng lợi góp phần đi đến kết thúc chiến tranh.

Với cách đánh trên đã mang lại hiệu quả to lớn, trên 5 hướng tiến công, tăng, thiết giáp đã trở thành lực lượng đột kích chủ yếu, chi viện đắc lực cho các binh đoàn hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ đột phá chiến dịch trong thời gian ngắn và dẫn đầu đội hình đánh chiếm 5 mục tiêu trọng yếu của chiến dịch ở trung tâm Thành phố Sài Gòn, với hình ảnh 2 chiếc xe tăng mang số hiệu 390 và 843 húc đổ cổng chính Dinh Độc lập trưa 30/4/1975 là minh chứng sinh động, đồng thời là niềm tự hào của Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung và của bộ đội tăng, thiết giáp Việt Nam nói riêng.