VỤ DIỆT CHỦNG NGƯỜI VIỆT TẠI CAMPUCHIA (1970–1978): BI KỊCH BỊ LÃNG QUÊN

![Hình ảnh: Xác người Việt bị lính Khmer sát hại rồi ném xuống sông Cửu Long tại Phnom Penh — đã được chỉnh sửa rõ nét và bổ sung biểu tượng lịch sử]

“Không ai có quyền quên. Không ai có quyền im lặng.” — Elie Wiesel

📜 MỞ ĐẦU

Trong lịch sử hiện đại Đông Nam Á, vụ diệt chủng người Việt tại Campuchia là một chương đen tối nhưng ít được nhắc đến. Từ năm 1970 đến 1978, hàng trăm ngàn người Việt sinh sống tại Campuchia đã bị khủng bố, trục xuất, sát hại một cách dã man bởi chính quyền Lon Nol và sau đó là Khmer Đỏ. Thế giới gần như im lặng, và đến nay, ký ức về thảm họa này vẫn chưa được phục hồi đúng mức.

📆 GIAI ĐOẠN 1: KHỦNG BỐ & TRỤC XUẤT (1970–1975)

🔥 Bối cảnh

• Tháng 3/1970: Lon Nol lật đổ Quốc vương Sihanouk, lên nắm quyền.

• Dưới danh nghĩa chống lại quân Giải phóng Việt Nam, Lon Nol kích động dân Khmer tấn công Việt kiều.

💣 Hành động

• Việt kiều bị cướp bóc, hãm hiếp, đuổi khỏi nhà.

• Ai chống cự bị chặt đầu, phụ nữ bị hãm hiếp tập thể.

• Xác người bị vứt xuống giếng, ao, sông, hoặc thả trôi về Việt Nam.

📉 Hậu quả

• Dân số người Việt ở Phnom Penh giảm từ 350.000 xuống còn 30.000.

• Khoảng 400.000 người Việt phải hồi hương về Việt Nam.

💀 GIAI ĐOẠN 2: DIỆT CHỦNG & XÂM LƯỢC (1975–1978)

🧨 Khmer Đỏ lên nắm quyền

• Pol Pot thành lập Campuchia Dân Chủ, tiến hành diệt chủng chính dân tộc mình và các dân tộc thiểu số.

• Người Việt là mục tiêu hàng đầu: 170.000 người bị trục xuất, 30.000 còn lại bị giết, chết đói hoặc bệnh tật.

⚔️ Xâm lược Việt Nam

• Ngày 1/5/1975: Campuchia tấn công các tỉnh Tây Nam Việt Nam.

• Thảm sát 515 người trên đảo Thổ Chu.

• Năm 1977: Tấn công An Giang, giết 222 người, đốt 552 nhà dân.

• Tại xã Ba Chúc (An Giang), ngày 18/4/1978: Khmer Đỏ giết 3.157 người, phần lớn là phụ nữ, trẻ em, người già.

📊 Tổng kết thiệt hại

• Từ 1975–1978: Hơn 5.000 người Việt bị giết, gần 5.000 bị thương, 20.000 bị bắt đi.

• Hàng nghìn trường học, bệnh viện, chùa chiền bị phá hủy.

• Khoảng 500.000 dân Việt Nam phải bỏ nhà cửa chạy sâu vào nội địa.

⚖️ CÔNG LÝ & NHẬN THỨC

• Năm 2019: Tòa án đặc biệt tại Campuchia kết án Nuon Chea và Khieu Samphan vì tội diệt chủng người Việt.

• Tuy nhiên, phần lớn thủ phạm vẫn chưa bị trừng phạt, và vụ diệt chủng người Việt chưa được thế giới công nhận đầy đủ.

🧭 LỜI KÊU GỌI

Người Việt cần nhìn lại lịch sử một cách công bằng. Không thể tiếp tục xem Khmer là “anh em láng giềng” trong khi họ từng gây ra tội ác dã man hơn cả Trung Quốc. Việc ghi nhớ và lên án vụ diệt chủng này là trách nhiệm lịch sử, để bảo vệ sự thật và ngăn chặn thảm họa tương lai.

“Lịch sử không được phép bị lãng quên. Máu của đồng bào ta không thể bị xóa nhòa bởi sự im lặng.”

BÀI PHÁT BIỂU BI HÙNG CỦA DÂN TỘC VIỆT NAM

TƯỞNG NIỆM VÀ LÊN ÁN VỤ DIỆT CHỦNG NGƯỜI VIỆT TẠI CAMPUCHIA (1970–1978)

Kính thưa đồng bào trong và ngoài nước, Kính thưa các thế hệ chiến sĩ đã hy sinh vì nghĩa vụ quốc tế cao cả,

Hôm nay, chúng ta đứng tại đây không chỉ để tưởng niệm một chương lịch sử đau thương, mà còn để khẳng định một sự thật không thể bị lãng quên: vụ diệt chủng người Việt tại Campuchia từ năm 1970 đến 1978 là một tội ác chống lại nhân loại, một vết nhơ trong lịch sử khu vực Đông Nam Á mà thế giới đã quá lâu làm ngơ.

🩸 Một dân tộc bị truy sát trên đất khách

Hàng trăm ngàn người Việt sinh sống hợp pháp tại Campuchia đã bị xua đuổi, cướp bóc, hãm hiếp, chặt đầu, vứt xác xuống sông. Từ Phnom Penh đến các làng quê, tiếng khóc của trẻ thơ, tiếng gào thét của phụ nữ bị hãm hiếp, tiếng rên rỉ của người già bị đánh đập — tất cả đã bị nhấn chìm trong máu và nước mắt.

⚔️ Chính dân tộc nạn nhân của dân tộc Campuchia đã quên quốc thù đứng lên cứu nhân dân Campuchia thoát nạn diệt chủng bởi chính đồng bào của họ

Khi Campuchia rơi vào tay Khmer Đỏ, khi gần 2 triệu người dân Campuchia bị giết hại, chỉ có Việt Nam — một đất nước vừa bước ra khỏi chiến tranh — đã dám đưa hơn 100.000 quân tình nguyện sang Campuchia, đánh tan chế độ diệt chủng Pol Pot, cứu nhân dân Campuchia khỏi diệt vong2.

Hàng chục ngàn thanh niên ưu tú của Việt Nam đã ngã xuống nơi đất khách. Xương máu của họ đã hòa vào đất Campuchia, để đổi lấy sự sống cho một dân tộc khác. Không có Việt Nam, sẽ không có Campuchia ngày nay.

🧭 Nhưng ngày nay, sự thật bị bóp méo

Thật đau lòng khi ngày nay, Campuchia quay lưng lại với Việt Nam, ngả theo Trung Quốc — kẻ từng hậu thuẫn Khmer Đỏ5. Campuchia không chỉ phủ nhận công lao của Việt Nam, mà còn tiếp tay cho âm mưu bao vây Việt Nam từ hai đầu đất nước, thông qua các dự án như kênh đào Funan Techo và căn cứ hải quân Ream7.

🗣️ Lời cảnh tỉnh cho thế hệ hôm nay

Chúng ta không thể tiếp tục im lặng. Không thể để máu của cha anh ta bị lãng quên. Không thể để sự thật bị bóp méo bởi những toan tính chính trị. Không thể để một dân tộc từng được cứu sống lại quay lưng, phản bội và tiếp tay cho kẻ thù của chúng ta.

“Lịch sử không được phép bị lãng quên. Máu của đồng bào ta không thể bị xóa nhòa bởi sự im lặng.”

✊ Hành động hôm nay để bảo vệ ngày mai

• Yêu cầu Campuchia công nhận chính thức vụ diệt chủng người Việt.

• Yêu cầu quốc tế đưa vụ việc vào chương trình giáo dục về tội ác chiến tranh.

• Xây dựng tượng đài tưởng niệm các chiến sĩ Việt Nam đã hy sinh tại Campuchia.

• Cảnh báo về sự ngả theo Trung Quốc của Campuchia và nguy cơ bao vây Việt Nam.

Kính thưa đồng bào, Đây không chỉ là một bài phát biểu. Đây là lời thề của dân tộc Việt Nam: chúng ta sẽ không quên, không tha thứ, không để lịch sử bị lặp lại. Vì sự thật, vì công lý, vì danh dự của những người đã ngã xuống.

Xin cảm ơn.

Viêt Nhân

BÀI PHÁT BIỂU LÊN ÁN TỘI ÁC BUÔN NGƯỜI RÚNG ĐỘNG THẾ GIỚI

Kính thưa cộng đồng quốc tế,

Tôi không đại diện cho một tổ chức, một chính phủ hay một đảng phái. Tôi đại diện cho tiếng nói của những con người bị lừa gạt, bị giam cầm, bị tra tấn và bị bóc lột – những nạn nhân của một hệ thống buôn người xuyên quốc gia đang hoành hành tại Campuchia, với nạn nhân chủ yếu là người Việt Nam.

Trong những khu nhà thép gai ở Bavet, Kandal hay Pursat, hàng ngàn người Việt Nam bị lừa sang Campuchia với lời hứa “việc nhẹ, lương cao” đã trở thành nô lệ hiện đại. Họ bị ép làm việc trong các trung tâm lừa đảo trá hình, bị đánh đập, bỏ đói, chích điện, và thậm chí bị bán qua tay nhiều công ty như món hàng.

💔 Những vụ việc gây rúng động gần đây

• Vụ sát hại 5 người Việt tại Campuchia: Nhóm nạn nhân bị đồng hương bắt cóc, tra tấn và giết chết để tống tiền gia đình. Một người đã thiệt mạng vì không kịp gửi tiền chuộc.

• Vụ lừa đảo hàng nghìn tỷ đồng qua mạng: 24 người Việt bị bắt vì tham gia đường dây lừa đảo qua app casino giả mạo. Nạn nhân bị dụ đầu tư vào thời điểm “lỗi hệ thống” để chiếm đoạt tiền.

• Hơn 140 người Việt bị bắt giữ tại Phnom Penh: Do liên quan đến các hoạt động lừa đảo trực tuyến, nhiều người trong số họ là nạn nhân bị ép buộc.

⚠️ Trách nhiệm của chính quyền

• Campuchia: Dù tuyên bố chống buôn người, vẫn tồn tại các khu vực do người nước ngoài thuê để tổ chức lừa đảo, với sự kiểm soát lỏng lẻo hoặc dung túng.

• Việt Nam: Chính quyền có dấu hiệu chậm trễ, thiếu minh bạch trong xử lý. Nhiều nghi vấn về sự tiếp tay của cán bộ, đảng viên hoặc người thân trong các đường dây môi giới lao động trái phép vẫn chưa được làm rõ.

📢 Tôi kêu gọi:

• Liên Hợp Quốc và ASEAN: Mở cuộc điều tra độc lập, buộc Campuchia đóng cửa các trung tâm trá hình, truy tố chủ mưu và bảo vệ nạn nhân.

• Chính phủ Việt Nam: Công khai kết quả điều tra, xử lý nghiêm mọi cá nhân tiếp tay – dù họ là ai, ở cấp nào.

• Truyền thông và người dân: Tiếp tục lên tiếng, không để sự im lặng giết chết công lý.

✊ Vì nhân phẩm. Vì công lý. Vì sự thật.

Không ai sinh ra để làm nô lệ. Không ai đáng bị bán đứng bởi chính đồng bào mình. Không ai đáng bị tra tấn để làm giàu cho những kẻ vô nhân tính.

Hãy biến sự phẫn nộ thành hành động. Hãy biến nỗi đau thành công lý. Hãy đứng lên, không chỉ vì những người đã mất, mà vì những người đang chờ được cứu.

Tội ác tày trời của tập đoàn Pol Pot gây ra cho Việt Nam

Ngay từ năm 1963, sau khi nắm quyền trong Đảng Nhân dân Cách mạng Campuchia, Pol Pot đã bắt đầu có thái độ, hành động thù địch đối với Việt Nam và những người cộng sản Campuchia trung kiên. Chúng ngấm ngầm tuyên truyền Việt Nam đã phản bội Campuchia khi ký Hiệp định Geneve 1954 và cho lưu hành hơn 10 văn kiện phê phán Đảng Lao động Việt Nam khi Việt Nam không tán thành “đường lối cách mạng mạo hiểm” của Pol Pot…

Năm 1966, Pol Pot rút cơ quan đại diện bên cạnh Trung ương Cục miền Nam về nước và từ đó, quan hệ của Đảng ta với Đảng Nhân dân Cách mạng Campuchia càng có nhiều trắc trở. Trong thời kỳ này, ở vùng Đông Bắc và Đông Campuchia, chính quyền Vương quốc thỏa thuận cho Việt Nam đặt hậu cứ, kho tàng, trạm cứu thương… Lợi dụng điều kiện vùng hành lang là khu vực rừng rậm, binh lính Pol Pot lúc thì công khai, lúc thì đóng giả làm lực lượng của các phe nhóm khác, đã cướp kho tàng, phục kích các nhóm hành quân lẻ của bộ đội Việt Nam.

Từ năm 1970 đến 1973, khi bộ đội Việt Nam tập trung lực lượng đánh Mỹ và tay sai ở chiến trường Campuchia thì lính Pol Pot đã gây ra 174 vụ khiêu khích, tập kích các hậu cứ, cướp vũ khí, lương thực, giết hơn 600 cán bộ và chiến sĩ Việt Nam. Năm 1972, Pol Pot công khai đề nghị Việt Nam rút quân về nước và có hành động xua đuổi Việt kiều trong vùng vừa giải phóng. Khi Hiệp định Paris về Việt Nam được ký kết tháng 1-1973, Pol Pot cho rằng việc ký hiệp định là sự phản bội của Việt Nam với cách mạng Đông Dương và cho cấp dưới tuyên truyền, tổ chức các cuộc biểu tình phản đối lực lượng Việt Nam đứng chân ở Campuchia.

Lính Pol Pot bị bắt giữ.  Ảnh tư liệu.

Trước thái độ thù địch của Pol Pot, tháng 7-1970, trong bức thư gửi cho Trung ương Cục miền Nam, Tổng Bí thư Lê Duẩn viết: “Với Đảng Nhân dân Cách mạng Campuchia, chúng ta cần tìm ra mọi cách tăng cường quan hệ, từng bước tạo ra sự nhất trí về đường lối, chủ trương, đồng thời giúp bạn đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Trên bước đường cùng tiến lên của cách mạng, không tránh khỏi những sự khác nhau giữa ta và bạn. Nhưng với đường lối đúng đắn, với tinh thần quốc tế chân chính, với thái độ chân thành, tôn trọng bạn… sẽ xây dựng được tình đoàn kết chiến đấu ngày càng sâu sắc giữa hai Đảng, nhân dân hai nước”(1).

Tuy nhiên, trái với hy vọng của chúng ta, cách mạng Campuchia càng đến gần thắng lợi thì Pol Pot càng ráo riết chuẩn bị kế hoạch chống phá Việt Nam và tiêu diệt lực lượng yêu nước chân chính Campuchia. Ngay sau khi cách mạng hai nước giành thắng lợi (tháng 4-1975), ngày 1-5-1975, tập đoàn Pol Pot đã cho quân xâm phạm nhiều nơi thuộc lãnh thổ Việt Nam từ Hà Tiên đến Tây Ninh; tiếp đó đánh chiếm các đảo Phú Quốc, Thổ Chu, triệt phá làng mạc, bắn giết nhiều người dân và bắt đưa đi 515 người khác.

Sau những sự kiện nghiêm trọng trên, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn bày tỏ mong muốn hai nước Việt Nam và Campuchia đàm phán ký kết hiệp ước về biên giới giữa hai nước trên tinh thần tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau, tiếp tục đoàn kết và tăng cường tình nghĩa anh em giữa nhân dân hai nước. Song, do bản chất dân tộc cực đoan, tập đoàn Pol Pot được sự hậu thuẫn bên ngoài tiếp tục có nhiều hành động thù địch chống Việt Nam. Chỉ trong mấy tháng cuối năm 1975 và đầu năm 1976, quân Pol Pot liên tiếp gây ra hơn 250 vụ xâm phạm lãnh thổ, cướp thóc gạo, trâu, bò, tàn sát nhiều người dân Việt Nam.

Từ đầu năm 1977, quân Pol Pot lại mở cuộc tiến công vào các đồn biên phòng Việt Nam ở Bu Prăng (Đắc Lắc), vùng Mỏ Vẹt (Long An) và một số nơi ở Tây Ninh, Đồng Tháp, An Giang. Nghiêm trọng nhất là từ ngày 30-4 đến 19-5-1977, Pol Pot sử dụng lực lượng quy mô sư đoàn tiến công sang đất Việt Nam trên toàn tuyến biên giới tỉnh An Giang, giết hại 222 người, làm bị thương 614 người, bắt đi 10 người, đốt cháy 552 nhà dân, cướp 134 tấn lúa, phá hoại hàng trăm héc-ta lúa đang đến mùa gặt; cướp phá nhiều tài sản của nhân dân...(2).

Tháng 6-1977, lãnh đạo Khmer Đỏ ra nghị quyết coi Việt Nam “là kẻ thù số một, kẻ thù vĩnh cửu” của Campuchia và từ đây, chúng ngang nhiên mở rộng xung đột thành cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Mấy tháng cuối năm 1977, quân Pol Pot mở nhiều cuộc tiến công lớn sang Việt Nam trên tuyến biên giới từ Kiên Giang đến Tây Ninh. Riêng tại xã Tân Lập (Tân Biên, Tây Ninh), ngày 25-9-1977, quân Pol Pot đã đốt cháy 400 nóc nhà, giết hơn 1.000 dân thường.

Sau khi bị bộ đội Việt Nam mở đòn tiến công trừng trị hành động xâm lược trên tuyến biên giới, ngày 31-12-1977, tập đoàn Pol Pot đã đơn phương cắt đứt quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Từ đây, chúng công khai tuyên truyền vu khống Việt Nam, coi Việt Nam là mối đe dọa đối với Campuchia, gắn quá trình phản bội và xâm lược Việt Nam với các cuộc thanh trừng các lực lượng chân chính trong nước.

Chúng ráo riết xây dựng thêm các sư đoàn chiến đấu, đồng thời tập trung 13/18 sư đoàn bộ binh áp sát biên giới Việt Nam, tiến hành khiêu khích, thăm dò, chuẩn bị những cuộc tiến công xâm lược mới. Liên tiếp trong các tháng đầu năm 1978, Pol Pot sử dụng 5 sư đoàn chủ lực cùng 5 trung đoàn địa phương, có pháo binh yểm trợ, luân phiên đánh vào sâu lãnh thổ Việt Nam. Đặc biệt, tại xã Ba Chúc (Tri Tôn, An Giang), cách đường biên giới Việt Nam-Campuchia 7km, ngày 18-4-1977, lính Pol Pot đã dồn người dân hiền lành để bắn, giết tập thể bằng những hành động vô cùng dã man, giết hại 3.157 người, phần lớn là người già, phụ nữ và trẻ em, trong đó có hơn 100 gia đình bị giết cả nhà.

Tính từ tháng 5-1975 đến giữa năm 1978, quân Pol Pot đã giết hại hơn 5.000 dân thường Việt Nam, làm bị thương gần 5.000 người, bắt và đưa đi hơn 20.000 người; hàng nghìn trường học, bệnh viện, cơ sở y tế, nhà thờ, chùa chiền bị đốt phá, trâu, bò bị cướp, giết, hoa màu bị phá hoại; hàng vạn héc-ta ruộng đất và đồn điền cao su ở vùng biên giới Tây Nam Việt Nam bị bỏ hoang; khoảng nửa triệu dân sát biên giới với Campuchia phải bỏ nhà, bỏ đất, bỏ ruộng chạy sâu vào nội địa(3).

Hậu quả mà Pol Pot gây ra cho nhân dân Việt Nam là hết sức to lớn, trong khi nguy cơ diệt vong của dân tộc Campuchia dưới chế độ diệt chủng tàn bạo của tập đoàn Pol Pot đã đến mức nguy kịch. Những hành động xâm lược và diệt chủng tàn bạo của tập đoàn Pol Pot là không thể dung tha. Đáp lời kêu gọi khẩn thiết của Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, của nhân dân Campuchia, Đảng, Nhà nước, quân đội và nhân dân Việt Nam đã thực hiện quyền tự vệ chính đáng và thiêng liêng của mình để bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân; đồng thời cùng với lực lượng vũ trang và nhân dân Campuchia đánh đổ chế độ diệt chủng, giúp đỡ những người cách mạng chân chính Campuchia làm lại cuộc cách mạng đã bị phản bội.

Đại tá PHẠM HỮU THẮNG 

(1) Lê Duẩn: Thư vào Nam, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1985, tr. 234-235.

(2) Số liệu về quân đội Campuchia vi phạm biên giới Việt Nam từ năm 1975, Tài liệu lưu tại Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng, Phông 82, Đơn vị bảo quản 2325.

(3) Báo cáo về việc lực lượng vũ trang Campuchia tấn công ta ở biên giới, Tài liệu lưu tại Trung tâm Lưu trữ Bộ Quốc phòng, Hồ sơ 1172